تکه هایی از متن پایان نامه :
2-2-4-2- مدل زیمرمن (1986)
زیمرمن 1986 خودتنظیمی را شامل چهار مرحلهی متقابل میداند که عبارت است از:
1- خود ارزیابی و نظارت: زمانی اتفاق میافتد که دانشآموزان درباره اثربخشی خود داوری میکنند و اغلب پیامدها و عملکردها را مشاهده و ثبت میکنند. همان طور که دانشآموزان شروع به مطالعهی یک موضوع ناآشنا میکنند یک احساس مبهم از اثربخشی رویکردهایشان دارند.
حفظ ثبت عملکرد میتواند تا حد زیادی خود ارزیابی یادگیرنده را بهبود بخشد. معلم برای نگهداری این یادداشتها به او رهنمود میدهد بعد از چند هفته، دانشآموز به یادداشتهایش رجوع میکند و عملکرد ضعیف خود را در آزمون دنبال میکند تاادراک خود را از دشوار بودن خواندن کاهش دهد.
2- انتخاب هدف و برنامهریزی: زمانی اتفاق میافتد که دانشآموزان، هدفی را انتخاب میکنند و برنامهریزی میکنند. چگونه به هدف دست مییابند. تکلیف یادگیری مجموعه اهداف یادگیری و راهبردهای رسیدن به اهداف را تجزیه و تحلیل میکنند.
این مرحله شامل تجزیه و تحلیل یادگیری، انتخاب اهداف و برنامهریزی یا استخراج راهبردهای یادگیری است. دانشآموزان معمولاً در یادگیری یک مطلب ناآشنا، توانایی کمی در خرد کردن تکلیف به مؤلفهها و تعیین اهداف برای خودشان یا توسعه راهبردهای یادگیری اثربخش نشان میدهند. معلمان میتوانند مجموعه اهداف مؤثر، و انتخاب راهبردهای درست را به دانشآموزان آموزش دهند.
3- اجرا و نظارت راهبردها: زمانی اتفاق میافتد که دانشآموزان سعی میکنند یک راهبرد را در بافتهای ساختارمند اجرا کرده و هم چنین بر دقیق بودن اجرا نظارت کنند. این مرحله شامل انتخاب راهبردهای اجرایی دانشآموزان است که بستگی به راهبردهایی که قبلا استفاده کردهاند و هم چنین باز خورد از همسالان یا معلم و خود نظارتی دارد.
4- نظارت بر پیامدها: زمانی اتفاق میافتد که دانشآموزان توجه خود را به رابطه بین پیامدهای یادگیری و راهبردهای به کار گرفته شده متمرکز میکنند. این مرحله شامل گسترش نظارت یادگیرنده درباره نتایج عملکرد در ارتباط با تغییرات راهبردی برای تعیین اثربخشی است.
مدل 2-2-4-2- چرخهی یادگیری خودتنظیمی زیمرمن
| نظارت بر پیامد و اصلاح راهبردها |
| تنظیم اهداف و برنامهریزی |
زیمرمن یادگیری خودتنظیمی را دارای پنج مهارت اساسی و اولیه میداند که عبارت است از:
1- مدریرت و برنامهریزی زمان، 2- یادداشتبرداری در کلاس
3- پیشبینی و آمادگی برای آزمون، 4- نوشتن، 5- درک و خلاصه برداری از متن
جدول 2-2 مهارتهای اساسی و اولیه یادگیری خودتنظیمی (زیمرمن)
| مدیریت و برنامهریزی زمان | تنظیم وقت مشتمل است بر تخصیص موثر زمان برای تسهیل انجام تکلیف و مسئولیتهای روزمره (بیابانگرد، 1385) | | یادداشتبرداری در کلاس | مهارت یادداشتبرداری روشی است که به دانشآموزان اجازه میدهد که نکات کلیدی موضوع را برای مطالعه بعدی ثبت کنند و نیازمند آن است که دانشآموزان اطلاعات را طبقهبندی و ترکیب کنند به گونهای که هم سازماندهی و هم هدف مطلب معرفی شده را منعکس کنند. (بیابانگرد، 1385) | | پیشبینی و آمادگی برای آزمون | که شامل سه مرحله: 1- مرور هفتگی به طور منظم و در ساعاتی مشخص، 2- مرور کردن قبل از امتحان به صورت مشخص، 3- مرور کردن بعد از آزمون (زیمرمن، 1995) | | نوشتن | نوشتن ابزاری برای انتقال پیام، افکار، اندیشهها و مقاصد انسانی است. و یکی از عمدهترین مهارتها و ابزار در روابط انسانی به شمار میآید (امیرحسینی و مخاطب، 1385) | | درک و خلاصه برداری از متن | خلاصه کردن عبارت است از نوشتن عبارتهای کوتاه که نمایانگر مفاهیم اصلی اطلاعات مورد مطالعه هستند. (اسلاوین، 1385) |
|
2-2-4-3- مدل وین و هدوین[1] (1998)
مدل چهار مرحلهی[2] یادگیری خودتنظیمی را وین و هدوین (1998) ارائه کردهاند. آنها یادگیری خودتنظیمی را به عنوان یک رویداد توصیف میکنند. یادگیری خودتنظیمی به عنوان یک قسمت جدانشدنی یادگیری است. آنها فراشناخت را به عنوان راهنمای رفتار که دانشآموزان را قادر به انطباقپذیری میسازد تعریف میکنند. چهار مرحلهی پیشنهادی وین و هدوین عبارت است از:
1- تعریف ماهیت تکلیف، 2- انتخاب هدف و برنامهریزی، 3- اجرا کردن تاکتیکها، 4- اتخاذ شیوههای فراشناختی. (فتاحی 1389).
در اولین مرحله تکلیف تعریف میشود. و به وسیله اطلاعاتی که یک دانشآموز درباره یک تکلیف به دست میآورد مشخص میشود. این مرحله میتواند به دو مولفهی فرض شده تقسیم شود.
الف) شرایط شناختی که از یادگیری خود تنظیمی حمایت میکند.
ب) شرایط تکلیف به عوامل بیرونی از قبیل در دسترس بودن منابعی که بر توانایی یادگیرندگان جهت انجام موفقیتآمیز تکلیف اشاره دارد. مطابق با این مدل هم شرایط شناختی و هم شرایط تکلیف به صورت مشترک بر توانایی یادگیرنده، جهت ارزشیابی تکلیف و تدوین نتایج مورد انتظار تاثیر میگذارد.
در دومین مرحله، تعیین اهداف و برنامهریزی توسعه مییابد. در این مرحله یادگیرندگان ممکن است اهداف چندگانهای با معیار وملاکهای مختلف برای عملکرد داشته باشند. یادگیرندگان این ملاک و معیارها را بر مبنای دانشی که درباره حوزه تکلیف دارند، تعیین میکنند و تکالیفشان را انجام میدهند و نحوه نظارت بر عملکردشان را ارزیابی میکنند.
در سومین مرحله، وضع کردن فنون و راهبردهای برنامهریزی برای مرحله قبلی است که شامل راهبردهای جستجوی اطلاعات از قبیل مشخص کردن اطلاعات مهم و خلاصه کردن راهبردهای مددجویی از قبیل کار در گروهها با درخواست کمک از همسالان یا معلمان است. هدف، اجرا نمودن راهبردها و تولید دست آوردهای شناختی از قبیل سازماندهی اطلاعات در حافظه با نوشتن گزارش است.
در چهارمین مرحله، بر استفاده از دانش فراشناختی به ویژه نظارت کردن بر ارزیابی از عملکرد تاکید دارد. (فتاحی 1389).
2-2-4-4- مدل بوکارتز:
بوکارتز طی سالهای، 1992، تا 1996، الگوی سازگاری با یادگیری را برای کلاس درس طراحی کرد. در این الگو، نقش اصلی در فرایند یادگیری خود تنظیمی به ارزیابی[3] داده شده است. این ارزیابی تحت تاثیر سه نوع اطلاعات قرار دارد:
1- ادراک فرد از موقعیت یادگیری، 2- دانش فراشناختی وابسته به قلمرو خاص، 3- نظام خود (نقل درکدیور، 1386).
بوکارتز در آخرین مقاله خود (1999)، الگوی سه لایهای را برای یادگیری خودتنظیمی ارائه کرد. در این الگو بیرونیترین لایه به خودتنظیمی اختصاص دارد، لایه میانی، نشان دهندهی تنظیم فرایند یادگیری با استفاده از دانش و مهارتهای فراشناختی برای تنظیم یادگیری خود است و لایه درونی، شامل تنظیم شیوههای پردازش اطلاعات و انتخاب راهبردهای شناختی است (همان منبع).
جدول 2-3 الگوی سه لایه یادگیری خودتنظیمی بوکارتز، 1999 (نقل درکدیور، 1386)
| تنظیم خود انتخاب اهداف و منابع ییادیادیادیاد یاد |
| تنظیم فرایندهای یادگیری کاربرددانش و مهارتهای فراشناختی برای تنظیم یادگیری |
| تنظیم شیوههای پردازش راهبرهای شناختی انتخاب |
2-2-4-5- مقایسه مدلها
این مدلها براساس سه فاکتور قابل مقایسه هستند:
1- نظریههای زیربنایی صاحبنظران، 2- تعاریف یادگیری خودتنظیمی، 3- اجزای تشکیل دهندهی مدلها
نقطه نظر زیربنایی مدل زیمرمن اشاره به نظریه شناختی – اجتماعی بندورا (1986) دارد و بر پایههای اجتماعی رفتار و افکار تاکید دارد. مدل پینتریج هم چنین از بسیاری ازرویکردهای شناختی – اجتماعی منتج شده است. در حالی که بوکارتز عمدتاً از نظریهی کنترل عمل کوهل[4] (1985) و نظریه استرس عمل لازاروس و فولکمن[5]، (1984) تاثیر پذیرفته است. مدل وین و هروین، پس زمینههای نظری ناهمگن داشته است و از کارهای بندورا و زیمرمن، کارور و شیر[6] (1990)، کوهل (1994) و پاریس و بیرنس[7](1989) تاثیر پذیرفته است. (فتاحی، 1389).
تعاریف یادگیری خودتنظیمی از یک تعریف جهتگیری هدف ویک تعریف عمیق فراشناختی پدید آمدهاند. بوکارتز، پینتریج و زیمرمن، یادگیری خودتنظیمی را به عنوان فرایند جهتگیری هدف تعریف کردهاند. آنها بر ساختار ماهیت خود تولیدی و یادگیری خودتنظیمی تاکید دارند.
و بر نظارت، تنظیم کردن و کنترل یادگیری خود که شامل فراشناخت، انگیزه؛ هیجانات و عوامل اجتماعی است، توافق دارند. وین و هدوین از طرفی یادگیری خودتنظیمی را به عنوان راهنمای فراشناختی و استفاده از تاکتیکها و راهبردهای شناختی برای ارزیابی تکالیف تعریف میکنند.
درمجموع بین تعاریف، زمانی که به طور عمیقتر بررسی میشوند تفاوت زیادی وجود ندارد. و گمان میرود که بین بخشهای از مفاهیم ارتباط عمیقتری وجود دارد تا خود مفاهیم که از مدلی به مدل دیگر متفاوت تعریف میشوند.
[1] Winne & Hadwin Madel
[2] Four Stage
[3] Apprasil
[4] Kuhl
[5] Iazarus & Folkman
[6] Carver & Scheier
[7] Paris & Byrnes
متن کامل در لینک زیر :
لینک:
